Hepimiz zaman zaman kazara oluşan küçük yaralar ya da tıbbi müdahale sonrası oluşan yaralara evde pansuman yapma ihtiyacı duyabiliriz. Gerekli kurallara riayet edilmeden yapılan pansuman fayda yerine zarar getirebilir. Bilinçli pansuman yapmak için neden pansuman yaptığımızı ve pansuman yapmanın kurallarını öğrenmeliyiz. Derimiz vücudumuzu örten ve çevreden gelen mikrop ya da başka zararlı etkilerden bizi koruyan bir örtüdür. Derinin bir şekilde yaralanıp bütünlüğünün bozulması o bölgede deri altındaki dokuyu dış etkenlere karşı savunmasız bırakır. Çevremizde hemen her yerde hastalık yapabilen ve gözle görülemeyen mikroorganizmalar bulur. Örneğin yapılan bir araştırmada üzerinde en çok sayıda mikroorganizma bulunan yerlerden biri cep telefonu diğeri de araba direksyonu olarak bulunmuş. Bu mikroorganizmaların açık yaraya teması iltihaplanmaya sebep olur, bu da yara iyileşmesini engeller ve bazen hayatı tehdit edecek ciddi infeksyonların gelişmesine sebep olur. Örnek verecek olursak tetanoz ve şarbon gibi bacteriler doğada yıllarca canlı kalabilir ve 150- 200 derece sıcaklığa kadar belli bir süre dayanabilirler, yani suda kaynatılarak ölmezler. Buna ek bilgi olarak ağız, burun içi ve barsaklarda bulunan bakteri florası gibi deri üzerinde de bir bakteri florası var ve bunlar normalde deride başka bakterilerin üremesini engelleyerek savunmayı güçlendirir, ancak cilt bütünlüğü bozulduğunda bu doğal floranın bakterileri de iltihaplanmaya sebep olurlar.

Buradan anlaşılacağı üzere cilt bütünlüğünün bozulduğu yerlerin dış ortamdaki mikroorganizmalarla temasını kesmek için pansuman yaparız.

Evde Pansuman Nasıl Yapılır ?

Ev şartlarında pansuman yaparken aşağıdaki üç sorunun cevabı çok önemlidir.

-Hangi pansumanlar evde yapılabilir ?

-Pansuman öncesi yara temizliği nasıl yapılır ?

-Hangi yara nasıl bir malzeme ile kapatılır ?

Ameliyat ya da başka bir sebeple dikiş atılmış yaraların pansumanı;

Evde pansumanı en kolay uygulanabilen yaralardır. Pansumanın aşamaları şöyledir ;

Pansumana hazırlık;

Tüm pansuman malzemeleri kolay ulaşılacak şekilde yakın bir yere yerleştirilir.
Pansuman yapılacak hasta uygun bir yere uzanmış olmalıdır.
Pansumanı yapacak kişinin elleri temiz olmalı ve eldiven takmalıdır.
Pansuman yaparken hastaya ne yapıldığı söylemelidir.
Steril bir malzemenin yaraya temas edecek yerini başka hiçbir yere temas ettirmeden kullanmalıyız. ( Yaraya temas eden kısmı steril kalmalı)

Pansumanın uygulanması;

Eski pansuman yavaş hareketlerle çıkarılır, steril gazlı bez açılır ve orta kısmına temas edilmeden 4 köşesi katlanarak tutulur, temas edilmeyen orta yerine batticon gibi bir antiseptik dökülerek dikişli yaranın tamamına sürülür.
Yara üzerine yaradan biraz büyük bir steril pet konup yapışkan bantla kapatılır. (Burada steril kendiliğinden pet içeren hazır yapışkan bantlı pansuman malzemesi kullanmak işi biraz daha kolaylaştırabilir).

Açık yaraların evde pansumanı;

Bu tür yarlar sıklıkla hastanede tedavisine başlanmış ve pansumanla iyileşmesi için takip edilen üzerinde deri olmayan yaralardır. Bunlar değişik sebeplerle doku kaybına uğramış ülsere yaralar, apse ya da dokuda iltihaba bağlı çürüme olup debridman (ölü dokunun kesilip alınarak yaranın temizlenmesi) yapılmış yaralar olabilir. Pansuman hazırlığını takiben;

Yukarıda tarif edilen şekilde üzerine batikon dökülmüş steril gazlı bez yaranın etrafındaki deriye sürülerek temizlenir, yaranın içine antiseptikli bez kesinlikle sürülmez. (Açık yara içine antiseptik sürülmez çünkü yara yüzeyindeki iyileşmeyi sağlayan canlı hücrelerin ölümüne sebep olur ve yara iyileşmesini engeller).
Yara içi serum fizyolojik ile büyük enjektör ucundan sprey şeklinde fışkırtılarak yıkanır yada serum fizyolojik ile ıslatılmış steril gazlı bezle çok yumuşak bir şekilde silinir.
Yara içine doktorun uygun gördüğü bir krem hiçbir yere temas ettirilmeden konur.
Yaradan biraz büyük bir pet ya da hazır yapışkan bantlı steril bir pet ile yara kapatılır.

Evde o an kazara oluşan yaralar ;

Sıyrık olarak tabir edilen ve cilt bütünlüğünün tamamen bozulmadığı yaralar antiseptikle temizlenip değişik büyüklükteki hazır yara batlarıyla kapatılarak pansuman yapılabilir.

Hangi yaralar mutlaka bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir ;

Kanaması durmayan yaralar.
Derin ve geniş yaralar.
Kire bulanmış yada içinde yabancı cisim bulunan yaralar.
Büyük damarların bulunduğu bölgeye yakın yaralar.
Şişmiş, iyi bakılmamış ve içinden iltihap gelen yaralar
Isırma sonucu oluşan tüm yaralar (İnsan ısırığı dahil )

Evde ihtiyaç duyulabilecek ilk yardım seti ve kullanılan pansuman malzemelerini başka bir yazı konusudur.