Anal Fistül Nedir ?
Bilindiği gibi anal fistül, kalın bağırsağın son kısmından anal kanalın dışına doğru ince bir tüp oluşması ve bu kanalcığın makata birkaç santimetre uzaklıkta dışarı açılmasıdır. Oluşan ince tüp şeklindeki kanalcığa fistül traktı denir. Makatın dışına açıldığı deliğe dış ağız, içeride kalan bağırsakla birleştiği deliğe iç ağız denir. İç delik kalın bağırsaktaki mikroplarla sürekli temasta olduğundan devamlı iltihaplı kalır ve bu iltihap dış ağızdan sürekli akmaya devam eder. Fistül kanalı tıkanır ve içeriği dışarı boşalamazsa apse oluşur,anal apse daha sonra ya kendiliğinden boşalır yada cerrahi müdahale ile boşaltılır.
Fistül ameliyatı
Fistül kanalının büyük abdest tutmayı sağlayan makat kaslarıyla ilişkisine göre 4 ayrı fistül çeşidi bulunmaktadır. Alçak yerleşimli basit fistüller ve çok komplike olmayan fistüller fistülotomi (fistülün açılması) veya fistülektomi (fistülün çıkarılması) yada son zamanlarda gelişen lazer yöntemi ile tedavi edilebilir. Cerrahi yöntemler fistül tarktının iç ve dış ağzını içerecek şekilde kesilerek temizlenmesi veya fistül kanalının çıkarılması şeklinde uygulanır. Lazer tedavisinde fistül kanalı temizlenerek içine lazer probu sokulur ve tüm kanala lazer ablasyon uygulanarak zamanla kapanması sağlanır.
Perianal fistül’de seton tedavisinin yeri;
Seton yöntemi komplike fistülü olan hastalara uygulanır. Fistül kanalının dışkı tutmayı sağlayan kaslarla ilişkisi tedavi yönünden hayati önemdedir. Fistül kanalı bu kasların içinden (alt, orta veya üst kısma yakın) yada tamamen üstünden geçebilir. Bu durumda ameliyatı yaparken kasları kısmen veya tamamen kesmek gerekebilir. İşte kasların çoğunun veya tamamının kesilmesini gerektiren ameliyatlar yapılamaz, yapılırsa hasta ameliyattan sonra büyük tuvaletini tutamaz veya kısmen kaçırabilir. Bu gibi hastalara çok uzun zamandır Seton tedavisi tek alternatif tedavi yöntemi olarak kullanılmaktaydı. Ancak son zamanlarda teknolojinin gelişmesi ile lazer fistül tedavisinde başarı ile uygulanmaya başlanmıştır. Hem uygulama kolaylığı hemde başarılı sonuçlar alınması zamanla komplike fistül tedavisinde Lazer tedavisinin Setonun yerini alacağı söylenebilir.
Setonun uygulanması ;
Geleneksel cerrahi tedavi esnasında kaslar kesilince kasılıp çekilir ve uçları birbirinden uzaklaşır tekrar yaklaştırılıp dikilmesi mümkün değildir. Seton yönteminde fistül traktının içinden silikondan yapılmış bir ip geçirilir. İç ve dış ağızdan çıkarılan ip bağlanır. Bu ip aylarca orada tutulur. İpin vücutta yarattığı yabancı cisim reaksyonu nedeniyle vücut ipi dışarı doğru kaydırarak atmaya çalışır. İpin biraz gergin tutulması ile ip haftada 1-2 milimetre olacak şekilde aşağı doğru kasları keserek ilerler. Fistül kanalı da ipi takip ederek aşağı doğru kayarken arkadan skatris dokusu ile kapanıp iyileşir.
Bu kadar yavaş bir kesme olurken kaslar kasılıp uzaklaşmaz ve ipin arkasından nedbe dokusu ile tekrar birleşerek iyileşir. Böylece kasların kopması engellenmiş olur. Bu işlem aylarca sürünce ip cilt altına kadar gelir ve dışarı atılır. Arkada kalan kaslar da iyileşir ve uçlar birbirinden ayrılmaz. Yani makatta yetmezlik oluşmaz. Klasik ameliyatta bir dakika da kesilen kaslar SETON yönteminde birkaç aya yayılarak önden kesilirken arkadan iyileşmesine zaman kazandırılıp kas uçlarının birbirinden uzaklaşması önlenmiş olur. Böylece ameliyatı mümkün olmayan hastaların tedavisi sağlanır. Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı gibi SETON yöntemi tedavisi geleneksel cerrahi ameliyatla mümkün olmayan fistüllerin tedavisinde uygulanır ve uygulanması oldukça zahmetlidir. Başarı oranı %60 lar civarındadır. Bu nedenle günümüzde öncelikle lazer tedavisinin tercih edilmesi daha mantıklı görülmektedir. Nüks eden vakalarda son çare olarak seton uygulanabilir. Çünkü lazerin kullanımı daha kolay ve zahmetsizdir, neredeyse tüm fistül çeşitlerinde uygulanabilir, girişim sonrası ağrı çok azdır, hasta aynı gün taburcu edilebilir ve yatak istirahati gerekmez.
Ayrıca seton tedavisi lezer tedavisinin başarısını arttırmak için de kullanılmaktadır. Gevşek seton takılıp bir kaç ay sıkmadan bekletilir ve fistül kanalının iyice daralması sağlanır, sonrasında da lazer tedavisi uygulanırsa işlemin başarı oranı yükselmekte deformasyon oranı azalmaktadır.
Lazer tedavisi başarısız olsa bile kesi ve dikiş olmadığı için anal bölgede deformasyon veya bozulma olmaz, sonrasında gerekirse seton yada diğer tedaviler rahatlıkla uygulanabilir.
